De laatste photoshoot. De allerlaatste photoshoot en dan zit het er definitief op. Het fotojaar is voorbij. Nog één maal keren we in december terug naar Amsterdam. Naar min of meer de plek waar een maandje eerder de grote zegetocht plaats vond met de eervolle vermelding in het Joods Historisch Museum. Nu, eind december, zijn we bij de ‘overburen’: de Portugese Synagoge. Die avond is de hele synagoge in kaarslicht gehuld.
We arriveren zoals altijd ruim voor openingstijd op de plek van handeling. Voordat we de camera’s los laten op de omgeving willen we zien wat de omgeving is, hoe de sfeer voelt. Zo vaak komen we nu ook weer niet in deze hoofdstedelijke contreien. Eenmaal bij de ingang zijn reeds de eerste mensen gearriveerd. Tijd om netjes aan te sluiten. Vooraan wachten in een rij is lang niet zo erg als ergens midden of achterin. De bezoekers lijken vooral uit Amsterdam zelf te komen. Slechts weinigen hebben de autotocht ondernomen zoals wij, uit het verre Spijkenisse. Voor de deur is de sfeer aangenaam ontspannen. Een Amsterdamse verbaast zich erover dat wij met de auto zijn gekomen en deze hebben geparkeerd in een nabijgelegen prijzige garage. Ze legt uit hoe de tariefstelling is opgebouwd en dat je in het centrum de hoofdprijs betaalt. “OK”, zegt Anat in al haar Rijnmondse onschuld, “en waar begint het centrum dan?”. De vrouw haalt even diep adem en antwoordt: “ Dit ís het centrum”. Kijk, en zo leren we altijd weer wat bij.
Ongemerkt groeit de rij verder aan. Voor de zekerheid heb ik extra pennen meegenomen om handtekeningen te kunnen zetten voor de mensen die ons nog kennen van die middag bij die prijsuitreiking in november. De mensen kijken duidelijk naar ons op. In theorie zou dat kunnen omdat we op een verhoging staan, maar ik voel de adoratie. Gek genoeg kan ik mijn pennen op zak houden. Niemand vraagt om een handtekening. Even merk ik dan mijn Ego aan gruzelementen dreigt te vallen. Tijdig besef ik dat dit ook kan voortkomen uit verlegenheid en terughoudendheid bij al deze bewonderaars, dat ze ons niet willen storen. Zou ik andersom ook hebben gehad.
Om 17 uur precies gaat de deur open. Ons idee is om mensen te fotograferen in de bankjes van de synagoge, met de reflectie van het kaarslicht op hun gezicht. Bij binnenkomst blijkt echt dat dit niet mogelijk zal zijn. Het gedeelte rond de kaarsjes en banken is afgezet. Onze fotografische core business, het fotograferen van mensen in hun omgeving, moeten we laten varen. Even krab ik achter mijn oor, waar zich al de nodige eelt heeft verzameld. Edoch, redding is nabij en in overvloed aanwezig: sfeer. Een element dat we ook altijd centraal (willen) stellen in ons werk.
Omdat we vrijwel als eersten naar binnen stappen hangt er nog een prachtige rust in de synagoge. Alsof je op een heldere winterdag naar buiten gaat en als eerste over de verse sneeuw mag lopen. Mijn eerste reactie is om eerst even op een bankje te gaan zitten en de sfeer van stilte, leegte en kaarslicht in me op te zuigen. Maar ja, ik wil ook die sfeer vastleggen; het uiteindelijke doel van deze reis. Ik zwicht voor mijn ijzeren plichtsbesef.
Na een tijdje vult de ruimte zich, maar geen enkel moment wordt het te druk of te rumoerig. Het kaarslicht lijkt op iedereen een positieve en dus kalmerende uitwerking te hebben. Het gebouw zelf is imposant. Tijdens de bouw (1671-1675) was dit ooit de grootste synagoge ter wereld. Af en toe komt er een excursie voorbij. Het is duidelijk te zien wie er niet joods is in de groep. Bij de suggestie om even naar boven te kijken grijpen ze en masse naar hun keppeltje zodat het niet van hun hoofd fladdert. Joden hebben een keurig klemmetje en zwiepen hun hoofd alle kanten op.
Veel mensen zie je na het maken van hun rondje de synagoge verlaten, maar wij lijken te draaien op diesel en zien eigenlijk steeds meer elementen en momenten. Zoals wel vaker zijn we niet weg te krijgen. Afscheid nemen blijft lastig. Ik weet niet hoeveel rondjes we hebben gelopen, maar je zou er bijna duizelig worden. Hier geef ik de lezer even de gelegenheid te lachen om deze weergaloze spitsvondigheid…. Maar goed, alles heeft een begin en alles heeft een eind. Het begin is reeds geweest en het einde is aanstaande. Tijd om de synagoge te verlaten.
Nog even duiken we de souvenirwinkel in. Ik heb stevige steunzolen in mijn schoenen gepropt zodat ik alle eventuele verleidingen zou kunnen weerstaan. Ongenaakbaar loop ik door de winkel en dan opeens dreigt het alsnog gruwelijk mis te gaan. Ik zie een meer dan appetijtelijke klok hangen. Nu zie ik u in gedachten al gapen van verveling, want wat is er immers saaier dan een klok? Dit is echter een heimwee-klok, vanwege de plattegrond van Jeruzalem die erop staat met de plek waar ik de zomer van 2014 mijn finest hours beleefde: Agripas Street. Ja, ik weet het, ik ben een sentimenteel wrak. Maar gelukkig, ik zie geen prijs, en dus kan ik mijn stokpaardje van stal halen: geen prijs, geen koop! Hoezee, ik kan verleidingen weerstaan. OK, nu heb ik daar spijt van, maar ik wil hier geen afbreuk doen aan mijn eigen stukje privé-heroïek.
Eenmaal weer buiten staat er een klein half uur voor sluiting nog een enorme rij mensen. Met een beetje mazzel zien ze nog een paar brandende stompjes. Eén ding maakt zo’n rij wel duidelijk: deze open avond bij kaarslicht voorziet wel in een behoefte. Ik spreek namens Anat en mezelf en de geduldige wachters.
Ons rest dan nog één verplichting: een vermogen afstaan aan parkeergeld aan de plaatselijk republiek. Een gebrek aan schaamte kan soms ook wel charmant zijn: € 11,50 voor een paar uur. De verbazing van de vrouw eerder op de avond echoot nog even na. Ik weet dat het populair is voor iemand uit de regio 010 om nog even flink af te geven op 020, maar dat zou net even wat te geforceerd zijn. Het was een prima avondje met dito sfeer, binnen en buiten. Ooit zullen wij wederkeren.
De terugrit naar huis had een aangename bonus in petto: scheuren over de pas geopende A4 tussen Delft en Schiedam. Het nieuwe stuk bij avond lijkt op een scene uit een science fiction film. Niet dat ik ooit naar zulke films kijk, maar de verlichting oogt futuristisch. Alsof er overal grote kandelaars stonden. En dat is tevens een geschikte foto om de blog mee af te ronden.
Meer foto’s bekijken? Klik op onderstaande linkjes:
Geweldig,ik was er niet bij maar hoe je het beschrijft voelt het of ik er zelf bij geweest ben