Bijna 15 jaar geleden begonnen in een Rotterdamse huiskamer en inmiddels uitgegroeid tot een nationale organisatie met bijna 90.000 klanten. Kijk, dat zijn nog eens prachtige groeicijfers , en dat in tijden van crisis en massale werkloosheid. Inderdaad zijn dit indrukwekkend, maar de smaak in de mond wordt toch een beetje anders als je beseft dat dit de cijfers zijn van de voedselbanken in Nederland.
Behalve om verspilling tegen te gaan is het vooral een manier om mensen te ondersteunen die, tijdelijk, het geld niet hebben voor voedsel. Het besteedbaar inkomen per huishouden is maximaal € 110,= per maand. Een voedselpakket is dan meer dan welkom.
De voorbije periode hebben wij de voedselbanken in Rotterdam en Spijkenisse bezocht. Doel was te laten zien wat er achter de schermen moet gebeuren voordat de klant het pakket in ontvangst kan nemen. De klanten zelf hebben we bewust niet in beeld gebracht, vanwege privacy uiteraard, maar het is een manier om al die vrijwilligers die elke werkdag bezig zijn in de ‘spotlights’ te zetten. Dat zijn inmiddels ruim 10.000 mensen, verdeeld over 162 voedselbanken.
In Rotterdam zit één van de acht distributiecentra. Van hieruit bedient men grofweg het gebied dat loopt van Goeree-Overflakkee—Rijnmond—Gouda—Utrecht—Lelystad. Een fors werkterrein. Aan de Keilestraat staat de loods van de deugende bank. Na een intensief voorgesprek hadden we al een beetje beeld kunnen vormen, maar eenmaal binnen overtreft het de verwachtingen. Links en rechts scheuren vorkheftrucks rond en overal duiken mensen op die lopen te sjouwen, schoon te maken of registreren. Mocht u denken dat dit een club is van vrijheid, blijheid is, dan heeft u het mis. Al snel blijkt dat hier een strakke organisatie staat, professioneel èn gedreven.
Uit de omgeving van Rotterdam komen dagelijks vrachtwagens langs om het goederen af te leveren. Soms is dat groente-in-glasboer HAK (leverancier van inmiddels zo’n 3 miljoen potjes) of Albert Heijn die een enorme rij karren met brood neer zet. Brood dat na registratie direct de vriesruimte na -22 wordt ingereden. Ook de veilingen leveren hier hun groente en fruit af. “De beste en mooiste bloemkolen van Nederland komen in de pakketten”, zegt onze contactpersoon met enige trots. De reden van dit alles? De boycot van Rusland. Dat land kreeg altijd deze bloemkolen, maar nu dus de klanten van de Voedselbank. En zo komen zelfs president Poetin en de wereldpolitiek langs aan de Keilestraat.
De donderdag is altijd de meest hectische dag. Pallets worden klaargestoomd voor de lokale voedselbanken. Zij stellen hun eigen pakketten samen. Daarnaast vullen tientallen vrijwilligers hier de kratten voor de verdeelpunten. Zo’n 2700 gezinnen gaan daar langs om de tassen te vullen. De begeleider neemt ons mee door de loods richting de ‘krattenruimte’. Het is overal aangenaam druk en alles oogt ontspannen.
Dan komen we de genoemde ruimte binnen en het is alsof je een mierenhoop met allemaal adhd-miertjes ziet. De vrijwilligers krioelen door elkaar en daar tussendoor de snelle jongens op hun trucks, die continu nieuwe pallets met pasta, boontjes, koekjes, melk of vruchtensap aanvoeren. Het woord ‘krioelen’ suggereert dat het een ongecontroleerde bende is. Dat is totaal niet zo. Iedereen heeft zijn of haar taak: klaarzetten van een lege krat, de een vult met melk en de ander met ontbijtkoek. Aan het eind van de lopende band staat een immense hoeveelheid andijvie. Elk krat krijgt als bekroning zo’n krop. Ondertussen verscheurt de een karton aan stukken en houdt de ander de vloer proper. ‘Ach sukkeltje’, denk ik over mezelf als ik het allemaal zie, ‘en jij dacht dat een kratje vullen een simpel klusje was???’
Nadat de krattenvullers een beetje zijn gewend aan die twee rond hobbelende figuren met een fotocamera voelen ze zich vrijer om af en toe een praatje te maken, voordat een volgende vol pallet wordt ingereden. Een man vertelt dat hij het vullen van kratten al jaren met plezier doet, terwijl het zweet in zijn ogen loopt. Een paar dagen per week hier en een dag in de ouderenzorg. Solliciteren hoeft hij dan niet, want met zijn leeftijd treft hij alleen maar dichte deuren.
Als je die verhalen aanhoort merk je goed hoe genadeloos het leven kan zijn voor sommigen. Een man met een eigen bedrijf dat als een trein liep. Toen ging hij scheiden van zijn vrouw, zijn bedrijf ging failliet en ergens aanspraak op maken kon hij niet. Eindelijk eindigde hij zwervend op straat, maanden lang. Nu was hij menig dag actief in Rotterdam, en zijn leven komt weer op orde. Hij vertelt met passie over het werk daar, maar achter die blije blik, toch die trieste ondertoon van het besef van wat ooit was.
En terwijl wij lopen te fotograferen en kletsen, gaan buiten al de eerste vrachtwagens op weg naar het eindpunt. Locale voedselbanken halen vrijdagochtend de meeste goederen op. Dat wat vrijdag wordt opgehaald verdwijnt in een immense koelruimte waar de temperatuur max. 7 graden is. Want ook al is het liefdadigheid, zijn de pakketten gratis en werken er alleen maar vrijwilligers, de voedselbank moet wel aan alle vereisten voldoen van voedselveiligheid.
Terwijl ik de koelruimte verlaat kijk ik recht in het lachende gezicht van een vrijwilliger. “Het is echt geweldig hier. Ik kan gewoon mijn ding doen en men laat me verder met rust”, zegt hij vol overgave. En dan wat ernstiger: “En gaat men me op de huid zitten, zoals in het bedrijfsleven, dan ben ik direct weg. Bekijk het dan maar”. Dat is namelijk ook een enorme kracht van de voedselbank Rotterdam: iedereen wordt in zijn waarde gelaten en voor elk persoon is er , aangepast, werk. De onderlinge verstandhouding is prima, men plaagt elkaar en springt bij als de ander even een wegtrekkertje heeft. Dat alles zonder ellenlang brainstormen over vage mission-statements en eindeloze teambuilding sessies. Peperdure en vaak volstrekt nutteloze, plichtmatige exercities. Die zijn hier niet nodig. Dit komt uit de mensen zelf.
Die saamhorigheid is er niet alleen in de krattenruimte, maar ook bij de vrijwilligers die de goederen komen ophalen in hun bestel- of vrachtwagens. Keihard werken zonder wanklank. En als vrijdagochtend de laatste vrachten zijn vertrokken naar Zwijndrecht en Hendrik Ido Ambacht maakt de loods zich op voor de volgende week. Wij volgen het spoor naar de Voedselbank Spijkenisse.
*** Geen blog missen? Vul dan hieronder uw email adres in ***
—
Indrukwekkend, Erwin en Anat! Zo zie je maar, er is altijd een heel ander leven naast het onze!
Groetjes,
Neeltje